Europa Środkowo-Wschodnia
Central and Eastern Europe Statistics 2008 - publikacja EVCA CEE Task Force
Polska
Według szacunków EVCA w 2008r. inwestycje private equity / venture capital (PE/VC) w Polsce wyniosły 628 mln EUR, zaledwie o 8% mniej niż w rekordowym roku 2007. Należy podkreślić, iż poziom inwestycji PE/VC w 2008r. jest drugim co do wielkości wynikiem w historii.
Przeważająca większość inwestycji trafiła do spółek dojrzałych. Wykupy stanowiły, podobnie jak w roku ubiegłym, 80% zainwestowanych środków.
W 2008r. fundusze wyszły z 17 polskich spółek, sprzedając akcje o wartości początkowej 73 mln EUR.
Firmy PE/VC pozyskały w 2008r. około 2,5 mld EUR na nowe inwestycje, o 40% mniej niż w rekordowym roku ubiegłym (4,3 mld EUR).
INWESTYCJE
W 2008r. inwestycje PE/VC w Polsce wyniosły 628 mln EUR, zaledwie o 8% mniej w stosunku do 684 mln EUR w rekordowym 2007r. Warto zauważyć, że Polska, podobnie jak w roku ubiegłym, zanotowała największy spośród krajów EŚW poziom inwestycji. Polskie spółki przyciągnęły przeszło jedną czwartą środków zainwestowanych w regionie oraz stanowiły jedną trzecią ogółu firm sfinansowanych przez fundusze PE/VC w EŚW (63 spółki w Polsce wobec 196 spółek ogółem). Średnia wielkość inwestycji w Polsce spadła o 0,5 mln EUR w stosunku do wartości z roku ubiegłego, osiągając poziom 10 mln EUR w 2008r. Dla porównania, średnia wielkość inwestycji w EŚW wyniosła w 2008r. 12,5 mln EUR wobec 14,7 mln EUR w 2007r.
W 2008r., podobnie jak w roku ubiegłym, dominowały inwestycje w późnych fazach rozwoju przedsiębiorstw. Wykupy wyniosły 501 mln EUR, czyli 80% wszystkich inwestycji w Polsce. Dla porównania, w EŚW wykupy stanowiły 63% ogółu inwestycji wobec 77% w roku ubiegłym.
Finansowane wzrostu przedsiębiorstw wyniosło w 2008r. 72 mln EUR, czyli 12% zaangażowanych środków, znacznie poniżej poziomu zanotowanego w EŚW (710 mln EUR, czyli 29% ogółu). Pozostałe 9% środków przeznaczono na inwestycje venture, czyli finansowanie spółek we wcześniejszych etapach rozwoju, z czego 18,6 mln EUR trafiło do bardzo młodych firm (zasiew i start) w porównaniu do 4,3 mln EUR w roku ubiegłym.
TABELA 1. PODZIAŁ INWESTYCJI POD WZGLĘDEM ETAPU ROZWOJU SPÓŁKI, 2008(2)
2007 | 2008 | |||||||
€ x 1,000 | Kwota inwestycji | % | Liczba spółek | % | Kwota inwestycji | % | Liczba spółek | % |
Zasiew | 2,483 | 0.4% | 4 | 6.2% | 3,725 | 0.6% | 10 | 15.9% |
Start-up | 1,815 | 0.3% | 9 | 13.8% | 14,900 | 2.4% | 14 | 22.2% |
Venture – póżniejszy etap | 35,911 | 5.3% | 17 | 26.2% | 35,687 | 5.7% | 17 | 27.0% |
Venture ogółem | 40,208 | 5.9% | 30 | 46.2% | 54,312 | 8.6% | 40 | 63.5% |
Finansowanie wzrostu | 95,375 | 14.0% | 8 | 12.3% | 72,454 | 11.5% | 5 | 7.9% |
Restrukturyzacja | 1,257 | 0.2% | 1 | 1.5% | 68 | 0.0% | 1 | 1.6% |
Refinansowanie | 1,118 | 0.2% | 1 | 1.5% | 0 | 0.0% | 0 | 0.0% |
Wykupy | 545,560 | 79.8% | 27 | 41.5% | 501,122 | 79.8% | 17 | 27.0% |
Razem | 683,518 | 100.0% | 65 | 100.0% | 627,957 | 100.0% | 63 | 100.0% |
Źródło: EVCA
Jeśli chodzi o strukturę branżową inwestycji PE/VC w Polsce, to w 2008r. największym zainteresowaniem cieszyły się spółki transportowe oraz z branży produkcji i dystrybucji dóbr konsumpcyjnych. Fundusze zrealizowały w tych sektorach odpowiednio 173 mln EUR i 142 mln EUR. Jeśli chodzi o liczbę spółek, które otrzymały finansowanie w 2008r., to podobnie jak w roku ubiegłym, na pierwszym miejscu uplasowały się firmy z branży telekomunikacyjnej i mediów.
TABELA 2. STRUKTURA BRANŻOWA INWESTYCJI PE/VC, 2008
2007 | 2008 | |||||||
€ x 1,000 | Kwota inwestycji | % | Liczba spółek | % | Kwota inwestycji | % | Liczba spółek | % |
Produkcja dla biznesu | 138,227 | 20.2% | 11 | 16.9% | 81,360 | 13.0% | 6 | 9.5% |
Usługi dla biznesu | 2,600 | 0.4% | 1 | 1.5% | 22,568 | 3.6% | 3 | 4.8% |
Chemia i gospodarka materiałowa | 875 | 0.1% | 1 | 1.5% | 0 | 0.0% | 0 | 0.0% |
Telekomunikacja i media | 11,835 | 1.7% | 17 | 26.2% | 5,931 | 0.9% | 17 | 27.0% |
IT | 26,263 | 3.8% | 5 | 7.7% | 19,045 | 3.0% | 7 | 11.1% |
Budownictwo | 12,763 | 1.9% | 3 | 4.6% | 5,144 | 0.8% | 1 | 1.6% |
Dobra konsumpcyjne – produkcja i dystrybucja | 74,716 | 10.9% | 6 | 9.2% | 142,100 | 22.6% | 6 | 9.5% |
Branża konsumpcyjna - inne | 6,261 | 0.9% | 4 | 6.2% | 1,869 | 0.3% | 4 | 6.3% |
Energetyka i surowce | 62,040 | 9.1% | 2 | 3.1% | 56,139 | 8.9% | 2 | 3.2% |
Usługi finansowe | 133,462 | 19.5% | 8 | 12.3% | 45,957 | 7.3% | 4 | 6.3% |
Branża medyczna, farmaceutyczna, biotechnologia | 102,757 | 15.0% | 5 | 7.7% | 60,463 | 9.6% | 6 | 9.5% |
Transport | 111,718 | 16.3% | 2 | 3.1% | 173,370 | 27.6% | 3 | 4.8% |
Inne | 0 | 0.0% | 0 | 0.0% | 14,011 | 2.2% | 4 | 6.3% |
Inwestycje ogółem | 683,518 | 100% | 65 | 100% | 627,957 | 100% | 63 | 100% |
Źródło: EVCA
WYJŚCIA Z INWESTYCJI
Kwota dezinwestycji podawana jest w badaniu EVCA według wartości początkowej inwestycji i nie jest sumą przychodów uzyskanych ze sprzedaży spółki. Według danych EVCA w 2008r. fundusze wyszły z 17 polskich spółek (wobec 30 w 2007r.), sprzedając akcje o wartości początkowej 73 mln EUR, co oznacza 58% spadek w porównaniu z rokiem ubiegłym (175 mln EUR w 2007r.).
Najpopularniejszą metodą wyjść, podobnie jak w roku ubiegłym, była sprzedaż innemu funduszowi PE / VC (37% ogólnej wartości wyjść w 2008r. wobec 54% w 2007r.). Na drugim miejscu uplasowała się sprzedaż inwestorowi branżowemu - 28% wartości w 2008r wobec 13% w roku ubiegłym. Wyjście przez giełdę dotyczyło zaledwie jednej spółki, co nie jest zaskoczeniem, biorąc pod uwagę utrzymujące się niekorzystne warunki na giełdzie.
WYKRES 1. STRUKTURA WYJŚĆ PO KOSZCIE NABYCIA, 2007-2008
Źródło: EVCA
WYKRES 2. STRUKTURA WYJŚĆ - LICZBA SPÓŁEK, 2008
Źródło: EVCA
POZYSKIWANIE NOWYCH KAPITAŁÓW
Przeważająca większość kapitałów zebranych przez fundusze private equity/venture capital w Europie Środkowo-Wschodniej jest przeznaczona na inwestycje w całym regionie bez wskazania na konkretne kraje. Dlatego kwotę pozyskanych kapitałów podajemy dla całego regionu EŚW, a nie tylko dla Polski. Według szacunków EVCA firmy PE/VC pozyskały w 2008r. około 2,5 mld EUR na nowe inwestycje, o 40% mniej niż w rekordowym roku ubiegłym (4,3 mld EUR).
WYKRES 3. POZYSKANIE NOWYCH KAPITAŁÓW W EŚW, 2003 -2008
Źródło: EVCA
Utworzenie nowych funduszy na inwestycje w Europie Środkowo-Wschodniej o wartości przewyższającej 1 mld EUR zarówno w 2007, jaki i w 2008r., jest dowodem niesłabnącego zainteresowania inwestorów instytucjonalnych regionem.
(1) Wszystkie dane prezentowane w powyższym artykule pochodzą z bazy danych PEREP_Analytics (www.perepanalytics.eu).
(2) W tegorocznym Raporcie wprowadzono modyfikacje w zakresie etapów inwestycji. Historycznie segment venture obejmował inwestycje na poziomie seed, start – up oraz ekspansję. Począwszy od 2008r. inwestycje w fazie ekspansji zostały zastąpione przez dwa nowe etapy inwestycji: venture – późniejszy etap oraz finansowanie wzrostu.
Venture – późniejszy etap: finansowanie rozwoju spółki zarówno po, jaki i przed osiągnięciem progu rentowności.
Finansowanie wzrostu: finansowanie, najczęściej mniejszościowe, ale niekoniecznie, stosunkowo dojrzałych spółek. Kapitał tego typu może zostać wykorzystany na: rozszerzenie lub restrukturyzację działalności, wejście na nowe rynki, sfinansowanie znaczącego przejęcia bez zmiany kontroli.